1 MAYIS TARİHİ VE TAVSİYE KİTAP
Hamsiköylü olmam hasebiyle sütlaç üzerine söyleyecek çok sözüm var. Ama asla sütlaç diye içine nişasta konulmuş, muhallebi kıvamındaki tatlının sütlaç olduğunu iddia edenlerle münazaraya girmem. Zira, o tatlının sütlaç olmadığını bilmeyen birinin iddiasındaki ısrarı kavramsal bir problemdir ve ne kadar överek anlatsa da, o tatlı sütlaç değildir!
Akademide öğretilen temel bilgilerin başında kavramsal çerçevenin iyi anlaşılması ve akabinde çalışmanın\konuşmanın girişinde ortaya konulması gelmektedir. Bunu şiar edinmiş biri olarak kavramlarını iyi bilmediğim konularda daha ziyade dinleyici olmayı tercih ederim.
Bu açıdan 1 Mayıs üzerine görüş, dilek, temenni ortaya koyan ve misyonu bu kavramla adeta müsemma olan kişilerden de kavramın ihtiva ettiği tarihsel boyutu ortaya koyup günümüze dair tahlil sunmalarını beklerim. Özellikle çalışanların emeklerinin savunucusu olmak 1 Mayıs’ta ve akabindeki yıllarda neler olduğunun idraki ve tarihsel misyonun yüklediği sorumluluğu yerine getirme bilinci ile ancak yerine getirilebilir. Aksi halde birileri sütlaç yaptığını iddia eder, diğerleri de sütlaç yediğini zanneder!
1 Mayıs için “işçi ve emek bayramı” ifadesini hep görürüz ama kökeni ya da manası hakkında cevap verebilen insan sayısı çok azdır. 1 Mayıs işçi günü, 1886 yılına dayansa da koşulların olgunlaşması, sosyal politikanın da neşet etmesini zaruri kılan problemlere dayanmakta ve 1 Mayıs’ı takip eden günlerde de cereyan eden bir dizi olayla ilgilidir. Amerika genelinde yaklaşık 1 milyon işçinin bir günde harekete geçtiği düşünülürse, işçileri zorlayan koşulların anlamlandırılması daha kolay olacaktır ve bugüne dair muhasebe de gerçekçi yapılacaktır.
1 Mayıs 1886 yılında Amerika’da sadece Chicago’da 80.000 işçinin, 1867 yılında çıkan çalışma saatleri ile ilgili yasanın hala uygulanmamasına yönelik itirazları takip eden günlerde gözyaşı, entrika, idam, özür…’lere dönüşmüştür.
Konunun meraklıları ve misyonerlerine İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Hocası ve Tarih Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Prof.Dr. Mehmet Ö.Alkan’ın makalesini tavsiye ederim. “1 Mayıs Tarihinin İzinde… Chicago’dan İstanbul’a, Haymarket’ten Taksim’e” adlı makaleye Prof.Dr. Mehmet Ö.Alkan’ın Y.Doğan Çetinkaya ile birlikte hazırladığı “Tanzimat’tan Günümüze Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi 1839-2014” kitabından ulaşılabilir. Kitap, belge ve fotoğraflarla zenginleştirilerek okuyucusuna doyurucu bilgiler sunmaktadır. Keyifli okumalar…